မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ (The Gulf of Mottama - GoM) သည္ ကမၻာေပၚရွိ အေရးပါဆံုးႏွင့္ တမူထူးျခားလွ သည့္ ဒီေရအတက္အက်ရွိရာ ေရဝပ္ေဒသမ်ားထဲတြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤေဒသကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အေရးပါေသာ ေရဝပ္ေဒသ (ရမ္ဆာေဒသ/Ramsar site)တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ေဒသသည္ အေရးပါေသာ သက္ရိွသတၲဝါတို႔ ရွင္သန္ႀကီးထြား ရာ၊ ထိန္္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရမည္႔ မ်ိဳးစိတ္မ်ား၊ စီးပြားေရးအရ အေရးပါေသာ ငါးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပင္လယ္ ေကြ႕ေဒသရိွ သဘာ၀အရင္း အျမစ္မ်ားအေပၚ မွီခိုလုပ္ကိုင္ၾကေသာ ေဒသေနျပည္သူမ်ားအတြက္ ေနအိမ္ေဂဟာ ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ အဆိုပါ အရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမႈ လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၿခိမ္းေျခာက္ မႈအမ်ားအျပားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရပါသည္။ ငါးသယံဇာတမ်ားမွာလည္း က်ဆင္းလ်က္ရိွသလို ပင္လယ္ေကြ႕ေဒသ သို႔ လာေရာက္သည့္ ေရြ႕ေျပာင္းေဆာင္းခုိငွက္မ်ားသည္လည္း ငွက္မုဆိုိးမ်ား၏ ဖမ္းဆီးသတ္ျဖတ္မႈကို ခံေနရၿပီး ရွင္သန္ရာေနရာမ်ားမွာလည္း ေပ်ာက္ဆံုးလာေနပါသည္။ ရပ္ရြာလူမႈအသိုက္အဝန္းမ်ားသည္ အသက္ေမြးဝမ္း ေၾကာင္းမႈ အခြင့္အလမ္းမ်ားႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားအား လက္လွမ္းမီမႈ နည္းပါးေနပါသည္။ ပင္လယ္ေကြ႕၏ အေနာက္ဘက္ကမ္းရိုးတန္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ျပင္းထန္ေသာ ပင္လယ္ေရတိုက္စားမႈမ်ားက စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားကို ပ်က္စီးေစလ်က္ရွိၿပီး လူမႈအသုိက္အဝန္းမ်ားသည္ ေနရပ္စြန္႕ခြာ ေရႊ႕ေျပာင္းေနရပါသည္။

မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕၏ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရန္ႏွင့္ ေဒသခံလူမႈအသိုက္အ ဝန္းမ်ား၏ လူေနမႈဘဝအဆင္ေျပသာယာေရးအတြက္ ထိုေဒသ၏ စီမံခန္႕ခြဲမႈလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ေဂဟစနစ္မ်ား၊ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းမႈ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္တို႔ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား ကိုင္တြယ္ေဆာင္ ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ေဒသအား စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္လုပ္ကိုင္ရန္ အေရးႀကီးပံုကို လက္ခံအသိအမွတ္ျပဳထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ အလားတူပင္ မြန္ျပည္နယ္အစိုးရႏွင့္ ပဲခူးတိုင္းေဒ သႀကီးအစိုးရမ်ား၊ ကမ္းရိုးတန္းတစ္ေလွ်ာက္မွ လူမႈအသုိက္အဝန္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ား၊ ပုဂၢလိကက႑၊ ျပည္ တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႕အစည္းမ်ားကလည္း မ်ားစြာစိတ္ဝင္စားလ်က္ ရွိၾကပါသည္။ ယင္းသည္ မုတၱမပင္ လယ္ေကြ႕ေဒသအတြက္ ထိေရာက္ေသာ သဘာဝသယံဇာတစီမံခန္႕ခြဲမႈ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခု တည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ အေရးပါေသာ အခြင့္အလမ္းတစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။

မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ကမ္းရိုးတန္းေဒသ သဘာဝသယံဇာတ စီမံခန္႕ခြဲမႈလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ပင္လယ္ေကြ႕၏ ကမ္းရိုးတန္းသယံဇာတမ်ားကို ေရရွည္စီမံခန္႕ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္သြားရန္အတြက္ မူေဘာင္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ဤစီမံ ခန္႕ခြဲမႈ လုပ္ငန္းစဥ္၏ အနာဂတ္ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မွာ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ေဒသ၏ တမူထူးျခားသည့္ ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ား အား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၿပီး ထာဝစဥ္ ဖြံ႕ၿဖဳိးတုိးတက္ေစျခင္းျဖင့္ ၄င္းတို႔အေပၚ မွီခိုေနရေသာ လူသားတုိ႕သည္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္။ အဆိုပါ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ျပည့္မီေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အျပန္ အလွန္ခ်ိတ္ဆက္ေနေသာ ေအာက္ပါရလဒ္ (၃) ခုသည္ လမ္းညႊန္မႈေပးေသာ ေမ်ွာ္မွန္းရလဒ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

• (၁) လူမႈအသိုက္အဝန္းမ်ား၏ ေဘးအႏၱရာယ္ ရင္ဆိုင္တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း တည္ေဆာက္ေပးရန္ အတြက္ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းမ်ား အာမခံခ်က္ရွိရန္ႏွင့္ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊
• (၂) ကမ္းရိုးတန္းေဒသ သဘာဝသယံဇာတမ်ားကို ေရရွည္တည္တံ့ေစေသာ နည္းလမ္း ျဖင့္ အသံုးျပဳၿပီး ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႕ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းႏွင့္ ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ားကို ထိန္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း။
• (၃) ကမ္းရိုးတန္း သဘာဝသယံဇာတစီမံခန္႕ခြဲမႈ လုပ္ငန္းစဥ္အား ထိေရာက္မႈရွိေစရန္ ေပါင္းစပ္ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ၿပီး မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕ေဒသ၏ တန္ဖိုးကို နားလည္သိရွိ မႈမ်ား ျမင့္မားလာေစျခင္း။